martes, 24 de novembro de 2015

Remedio para as almas afundidas


Foto: Lynn Greyling

Disque a depresión é a incapacidade para ser feliz. Non creo que sexa exactamente o mesmo, pero eu agora estou a darlle toques de futbolista á miña alma, que a teño á altura dos pés. Non é a primeira vez, e ultimamente pásame moito. Chega un a conclusións demoledoras tan de súpeto que non hai tempo de asimilación. O choque déixate coma Mark Botha ó cabo de minuto e medio no cuadrilátero con Tyson.
O que pasa é que vexo que se acurta a distancia entre un mesmo e, por exemplo, un veciño meu, poeta, ex articulista de El Progreso, no asunto da nostalxia. Case sempre que me ve, laméntase de que xa non quede encanto nesta cidade. O outro día lembrábame os cafés que había no centro corenta ou cincuenta anos atrás, aqueles que Ánxel Fole mencionaba con frecuencia nos seus contos e dos que se ve que lle custaba saír na realidade (non se lle reprocha; en Lugo nunca houbo máis que facer fóra da casa, sospeito).
Coincido co meu veciño, niso e en case todo. Xa non hai clase, en case calquera sentido. Na moda, no gusto musical, no consumo de alcol, en nada: considérase emblema fashion masculino o pantalón pitillo, música apreciable a de Pitbull e signo de modernidade botar froitas do bosque na xenebra en copa de balón. Os xornais, coma de costume, amplifican esta evidencia. A Primeira Guerra Mundial armouna oficialmente unha arroutada de Gavrilo Princip en Saraxevo. Era un nacionalista radical, anarquista, nin el mesmo o sabería ben, en todo caso un idiota, pero politicamente era algo. Os individuos das fotos de carné publicadas estes días na prensa que puxeron patas arriba Europa desde a ruta París-Bruxelas só semellan ter idea de como se  un cidetonanto de explosivos e da dobre alternativa: barba ou bigote raro. Dubido que todos eles coñeceran sequera a diferencia entre niqab e hiyab. Son unha personificación defectuosa do lema punk: “Non sei o que quero, pero sei o que non quero”. Non só a industria china produce malas imitacións. Semella característica propia dos tempos ou dexeneración por falta de fe na reflexión non materialista.
Probade a pensar sobre o que acabo de escribir sentados na terraza dun bar, nunha mesa de plástico ou metal, onde vos mirarán raro se vos ven lendo un libro. Notaredes de que falo.
Consello, se non petición, e desculpade a frivolidade se así o entendedes: fagades o que fagades agás un atentado terrorista, tanto se é botar gasolina no Eroski coma excusarvos diante dun dos captadores de ONG da rúa da Raíña, facédeo con clase. Non se pide petulancia: pídese algo de maxia, remedio de primeira para erguer esas almas do chan.

luns, 16 de novembro de 2015

Non vaian volver os roqueiros coa bisexualidade


Foto: George Hodan

Conta Manuel Rivas que unha vez, en certo programa chamado cultural da canle autonómica madrileña, un escritor, a xeito de crítica da súa novela Os libros arden mal, colleu un exemplar e botouno nun cubo do lixo. Literalmente, á vista das cámaras. Non sei se é casual que conte Rivas isto máis ou menos ó tempo que unha súa colega, a conto dos atentados de París, os definía no Twitter coma “violencia masculina”. A anécdota de Rivas é ben ilustrativa. A ocorrencia dela recibiu as reaccións que merecía.
A Rivas ben lle puidera ter valido o desdén exhibicionista do presentador do programa para facer publicidade da súa novela, se quixera. A intención da escritora semella inequivocamente encamiñada nesta dirección, pois pensar que de verdade considere válida e racional esa teoría súa custa. Tampouco se estrañaría un de que así fora, mais dubídoo.
Malia non ter relación aparente, lembro moitas entrevistas de traballo nas que fun directamente ofendido; unha delas, nun sindicato, por certo. A actitude dos entrevistadores imitaba a do líder dunha panda de navalleiros durante as probas de ingreso dun novo membro. Nesta situación, nunca avalían en función da intelixencia, senón da colloada. Non sei se vistes Asesinato de un corredor de apuestas chino, de John Cassavettes. Nunha escena, un malpocado é chamado ó despacho do dono do casino clandestino no que debe unha cantidade importante. Pregúntanlle en que traballa. El di que é urólogo. “Iso no meu idioma é un fontaneiro”, di o xefe dos falcatrueiros, sen traza de broma, cun desprezo frío nos seus ollos coma o cristal. O resto da entrevista discorre nun ton parello. Pois aquelas entrevistas non foron moi distintas. Eu decatábame do que se pretendía, madía levaba. Era só unha comedia para calibrar se eu era dos seus, algo que se facía estraño en ofertas dun traballo que non fora o de cabeza de cártel. En fin, nunca tiven paciencia para estas charlotadas, por dignidade. Algunha vez teño visto na rúa a algún daqueles malandros empresariais e tiven que volver a cara para que non me viran apertar os beizos en represión da risa.
O que as tres anécdotas teñen en común é a exaltación do cerebro en modo off como algo imprescindible. E nótese que falo de escritores e empresarios. Mesmo para xente en teoría reticente á puerilidade e preocupada polo práctico a fin de manter a flote un negocio, o impulso resulta irresistible. Dentro de pouco, os roqueiros, para volver ás radios, volverán coa leria de proclamar publicamente que son bisexuais, coma David Bowie no seu día. Coma se a alguén lle importara.

luns, 9 de novembro de 2015

A endogamia é mala, mala, mala


Foto: George Hodan

Non sei se sucede igual noutros sitios. Entre os lucenses, polo que teño visto, é moi típico, e sospeito que pode aplicarse ás outras tres provincias. Consiste no seguinte, é un supoñer: Alguén decide abrir unha carnicería, sen ter demasiada idea desta clase de negocio (en Lugo, o que se fai en caso de carencia fundamental de coñecementos é abrir un bar; sexa por non repetirse...). Resulta que non sabe nin como ha almacenar a mercadoría. Pérdeselle a carne toda. Un cliente, un descoñecido, decátase e recoméndalle facerse cunha cámara de frío. O carniceiro escoita, sempre escoita, sen chegar a seguir xamais o consello. “Cando teño xantado con este para que me veña dicir o que teño que facer?”, pensa, receoso por tras do ar falangueiro. É o único que analiza seriamente da situación. Como queira que a carne lle siga podrecendo, consulta a unha irmá, ou a un curmán co que ten un trato moi próximo, ou a seu pai, ou a súa tía. E, malia que lle suxiran como solución envolver a carne en follas de repolo e rezarlle tres avemarías diarias, o carniceiro fará o que se lle di. Sen dubidalo. E, por moito que persoas alleas lle insistan no inútil da medida, teimará en mantela mentres a familia teime en recomendala.
Nunca sei se é procedente citar a Fernando Sánchez Dragó. O caso é que este home dixo unha vez que a familia é o único sistema de seguridade social do mundo que funciona. Coa súa parte de esaxeración nesa exclusividade, é afirmación bastante certeira. Aquí, desde logo que si. A familia é banco de alimentos, entidade de crédito e oficina de emprego, entre outras cousas, todo nun. É o que queda cando non queda máis nada.
E, ó tempo, e como tributo por eses servizos, é a entidade básica de control do individuo nesta sociedade. (E noutras. Contaba James Ellroy que, na California dos anos 60-70, as sectas especializadas en captar adeptos coa carteira ben chea escollían a presa con moito coidado: nunca debía levarse ben coa parentela.) Por iso, cando sei de alguén que se atreve a seguir o camiño que desexa e non o que lle marca a familia ata o punto de romper relacións con ela, fico nun silencio impresionado. Ó rebelde tal vez non lle valla de moito, mais é mellor reacción cá frase que o resto do mundo lle ceibará, ese “Ti verás o que fas”, cruel e pusilánime, co que se deixa soa a unha persoa por non mollar os pés. Quen procura sequera un pouco de liberdade está condenado a un repudio mexeriqueiro. Confundir covardía con sentido común non é algo exclusivo de xente coma Mariano Rajoy.
Non sei por que se me ocorreu pensar nisto hoxe. Pode que o feito de que se tivera dado coma posible unha alianza total da esquerda galega prendera esta candea. En todo caso, esta aprehensión (definida como medo con frecuencia irracional a algo ou alguén) á hora de se fiar de descoñecidos explica moitas avarías na maquinaria desta terriña, e non só no social: tamén no político, como queda dito, e no laboral, no económico ou inclusive no editorial. Pero eu mesmo me sinto coma o cliente do carniceiro dicíndoo.

luns, 2 de novembro de 2015

As deficientes resistencias galegas



Foto: Виталий Смолыгин

Un amigo acode griposo a unha cita. Seica lla pegaron os seus sobriños, nenos de 5 ou 6 anos. Como se supón que teñen menos defensas no corpo, o virus saíu deles coma un amante dos chourizos ceboleiros sairía da feira de Santos de Monterroso. A semana anterior xa topara eu na Milagrosa cun ex compañeiro de clase con febre alta que me chamou o seu “anxo da garda” antes de pedirme un monllo de panos de papel; a el pegárallo súa avoa pola mesma razón de resistencia insuficiente. Eu, polo que se ve, non teño duda, que así din por aquí. Enfermo en tempada, como ten que ser. No resto deste sitio, vese que as resistencias andan baixas.
E falando de resistencia, marabíllame ou dáme pena, segundo teña o día, como os temas máis inanes, que non deberan sobrevivir moito tempo, semellan morrer e resucitar sen pausa aquí. Resistencia Galega nunca se deu conta, ou non o parece, de que nada sería sen as mesmas almas de cántaro que os tiran do limbo unha vez e outra, a cada detención de calquera mozo con barba e chándal, a cada orde de proscrición de calquera moza con gafas grandes capaz de falar galego normativo nunha panadería de barrio. O outro día, a nai do mozo detido aquí en Lugo, aí preto da Avenida da Coruña, se non lin mal, insistía en que o rapaz podía ser “independentista, pero non terrorista”. Témome que o matiz sexa inexistente para os ideólogos da operación. Hai veces que os nosos inimigos son os que nos manteñen con vida: unhas, porque lles convén; outra, por propia estulticia deles.
Tema distinto é ese remedo de debate sobre a existencia da propia Resistencia Galega. Tampouco o teño claro. Unha pota chea de cravos e explosivos digo eu que non é cousa que se leve no maleteiro do coche para ir matar os ratos do faiado da casa da aldea. Pero a saber; calquera explicación, sobre todo canto máis inconcibible, é hoxe altamente probable. Algo descorazonador que intúo nas actitudes dos que a negan, e o que me da máis que pensar, é unha percepción alterada do asunto por trabucar conceptos elementais. O cariño compasivo co que falan da suposta organización (defensa que eu acharía ofensiva se militara nela) suxire que non a consideran terrorista como non se considera asasino a quen quixo acoitelar costas alleas e viu como a folla do coitelo tronzaba antes de poder causar dano. Hai xa moitos anos, nun programa de televisión ríanse do grupo terrorista Terra Lliure porque a policía lles descubrira o “arsenal” oculto nun campo de fútbol: o máis daniño eran un par de bombonas de gas, das dos cámpings, coido que baleiras.
Do mesmo xeito, o meu amigo e o meu ex compañeiro non irían pensar que uns de cativiños e unha vella foran quen de facerlles pasar un par de malas noites e máis días nos que todo sabe a nada. Mesmo o chourizo ceboleiro.