xoves, 30 de xuño de 2016

O humor de Emilia


A actriz que interpreta a Danaerys Targaryen en “Juego de Tronos”, Emilia Clarke, non coincide co modelo de beleza feminina actual. O seu corpo é baixo (metro sesenta, como moito) e as súas formas tenden á curva pronunciada e non á esvelteza. Malia que, aparentemente, isto debera supoñerlle unha desvantaxe no mundo do espectáculo, nunca moi espiritual que se diga, os donos do capital adoitan tratar de tirarlle partido da única forma que se lles ocorre ás súas cabeciñas. Comentaba quen traballou con ela que a viron avanzar por corredores de estudios aprisionada nun vestido tan cinguido que mal lle deixaba moverse con mínima soltura. O que lles chamou a atención foi a súa actitude. Ía facendo chanza tanto da situación coma da súa propia figura, probablemente en equilibrio deficiente sobre uns tacóns de 10 centímetros.
Ten un mérito inmenso tal punto de vista da vida. Presumo que a xente coa que topaba lle seguía a corrente: que ría con ela. No mundo anglosaxón, pode ser, non sei. Aquí abaixo é moito máis difícil. Se o fixera, Emilia vería, por contra, un desfile de facianas de expresión estrañada. “E logo a burra esta? Vai apertada coma unha sardiña na lata, a piques de ir de fuciños ó chan a cada paso, e aínda ri.” As máis caritativas turraríanlle por unha manga e murmuraríanlle á orella que a cousa non era para chacota, como se ela, inocente, non se tivera decatado. As máis dignísimas-furibundas, que non se rebaixara a ridiculizar o seu propio corpo.
Aquí, as máis das veces, non se entende o que é o sentido do humor. Confúndese coa alegría ou coa simpatía, cousas ben diferentes.
De feito, o humor (“humorismo”, termo para ensaios) está emparentado co tráxico. O seu rédito lle tirou Charles Chaplin, por exemplo, que facía rir ás gargalladas ós espectadores véndose obrigado a comer, na súa miseria, unha bota fervida a falta sequera dunha codia de pan duro. Os mellores humoristas que teña eu visto moi raramente sorrían. O meirande inimigo do humor é o exceso de amor propio.
Outra variedade de falso humor, moi popular hoxe, sobre todo en redes “sociais”, é a inversa: a que practica esa xente que está todo o tempo de brincadeira (sobre o non considerado politicamente correcto, polo común; os temas sacros, nin tocalos). Non é raro que, por baixo dese pelello, carezan de calquera forma de sentido do humor. Abonda con analizar as súas brincadeiras e poñérllelas diante. A pouco que teñan un mal día, por efecto da contrariedade saltarán á gorxa dun. Son as criaturas máis doídas de todo e por todo motivo que haxa. Consello: con elas, arrenégote demo.
Porque o humor, aínda procedendo dela, non se deixa vencer pola traxedia. Todo o contrario: funciona a xeito de blindaxe contra esta. Ó individuo con humor, coma Emilia Clarke, a traxedia bótalle por enriba caldeiros de carne crúa. El limítase a asalos ó espeto e comelos con cachelos.

luns, 20 de xuño de 2016

Inconsciencia do incendio


Cutter's Way, en España “El camino de Cutter”, é un filme dos primeiros 80 baseado na novela da década anterior de Richard Thornburg, que tiña por tema un dos máis suxestivos da historia contemporánea: a fin da ilusión hippie. Nunha escena, Jeff Bridges déitase coa muller do seu mellor amigo, un mutilado de guerra violento e tolambrón. Ela, Lisa Eichhorn, explícalle que moitas veces acorda no medio da noite e pregúntase se hai algo que lle importe, aínda que sexa un pouco. Máis nada. El entende á primeira. Logo contaralle ó seu amigo, John Heard, que a súa muller está moi deprimida: moito. Pode que fose certo. Ela, desde logo aparentábao. Co que a muller non contaba foi con que ó resto do mundo si lle importara ela. Seu home e máis seu amante andaban a chantaxear, sen medir os riscos de tal acción, a un ricacho con gusto por violar e asasinar mociñas nas canellas escuras. A casa de Lisa foi incendiada a mesma noite na que estivo con Jeff, con ela durmida dentro. Algo antes, el, ignorante do que sucedería, fixera o que toda persoa adúltera que se prece: vestira os pantalóns e marchara, malia ter prometido o contrario.
O mundo actual, mediaticamente falando, é un fervedoiro de escándalos, intrigas, conspiracións e perigos. Tanto é así que dá a impresión de que os mais dos seus habitantes, polo menos os do hemisferio norte, sobrealimentados neste sentido, deixáronse caer na cadeira e desabotoaron o cinto, co bandullo ó aire, incapaces de facer máis nada ca se apegar á banalidade. Un conspiranoico diría que Os Que Moven Os Fíos lográrono: a saturación acadou o cerebro. Pero sería inxusto: había moito que non se vía, por parte dunha minoría moi notoria, semellante capacidade de manifestación, por case calquera motivo. O malo do asunto é o seu criterio dubidoso á hora tanto de elevar ó Ceo coma de condenar ó inferno, pois non se lles coñece termo medio.
Pouco importa, tamén, dado que esoutra maioría demasiado mantida é a que decide case todo. E lembran un pouco á sufrida esposa interpretada por Lisa Eickhorn: o seu desinterese cara o que os rodea non é recíproco. Claro que nunca se dan por informados: son de dixestión interminable. E de pel coma o granito: xa pode arder a casa con eles dentro, que non fan nin amago de abotoar o cinto. E apágase o lume e alí seguen, na mesma posición.

martes, 14 de xuño de 2016

O mecanismo da cimitarra


Foto: Linnaea Mallette

Jorge De Vivero editou hai nada un poemario, nunha modesta tiraxe de 100 exemplares, sen selo editorial. Afirma que non o pon no mercado porque, ó tratarse de poemas sobre temas tan sombríos coma a morte ou a desilusión vital, non está disposto a compartir semellante sufrimento coa xente en xeral. Non llo desexa a ninguén.
Engade que, ultimamente, percibe moita felicidade ó seu redor, e iso dálle envexa, pola súa incapacidade para alcanzala. Conxectura que o segredo da felicidade reside da capacidade para a inconsciencia.
Coincido na súa percepción de felicidade multitudiaria, e na súa estrañeza perante tal cousa. Sobre a súa teoría, se ben non a vexo mal encamiñada, dubido que sexa tan sinxela. Sospeito que as características actuais da persoa feliz tipo poden moi ben non ser as que cabería pensar. Por unha banda, sigue existindo unha lexión de sedados neuronais que botan a vida falangueiros incansables coma o cantante de orquestra verbeneira máis convincente por gozar da habilidade da cegueira intelectual: o que non vexo, non me afecta. O seu prestixio social é elevado: mellor que nos fagan rir ca que nos amosen a verdade. Mais tamén percibo unha nova caste de humano feliz: o que, definíndose coma tal, teima en afondar en temas máis ben deprimentes. Hai unha moda recente, por exemplo, que consiste en pretender facer pasar os enigmas físicos/matemáticos por material eficaz para a ficción de aventura e entretemento. É un absurdo. Eu, polo menos, non vexo comparación entre un heroe brandindo unha cimitarra e outro unha calculadora científica. Non é boutade testosterónica: a aventura, coma o horror, é desde sempre algo que chama polo lado máis primitivo. A era 2.0 e subindo mal pode cambiar algo así.
Mais esa semella ser, máis ou menos acentuada, a tendencia: o tedioso e incómodo é hoxe o estimulante e épico, e viceversa. Mexarían por Emilio Salgari e por Edgar Rice Burroughs, se viviran. Desconcerta un tanto, pois un sempre coidara que a felicidade no ser humano prefire o esencial. O mecanismo da cimitarra.

mércores, 8 de xuño de 2016

Aroma de churros no Edén


Foto: Lode Van De Velde

Unha das particularidades de ser un escritor na sombra é que ninguén o chame a un para formar parte do xurado dun premio. Se ben tampouco teño présa ningunha por que tal cousa suceda, tamén digo que me intriga un tanto o que tal debe supoñer. O que debe pasar pola cabeza de algúns membros de xurados para tomar as decisións que toman.
Aquí por Lugo anda moita xente alporizada pola mesma razón de sempre a estas alturas de ano. O cartel do San Froilán, esas festas que me forzarían ó exilio en Burkina Faso durante a primeira quincena de outubro se iso fora posible, volve ser algo que seica non representa a esencia da festividade. A min paréceme que o deste ano si que a representa: é un "collage" moi semellante ó escaparate dun bazar chinés. Entre isto e a mediana da Avenida de Ramón Ferreiro invadida de subsaharianos vendedores de bolsos baratos e o aire de aroma a fritura de churro existe un paralelismo innegable para quen o queira ver.
Si concordo cos que opinan que o deseño é mellorable. Podería pensarse que se escolleu a mellor obra do certame, de non ser porque hai participantes que afirman ter presentado mellores carteis. Aínda sendo como é este un xuízo subxectivo, acredito nel: a miña experiencia nos máis dos premios literarios ós que mandei o produto dos meus nervios faime pensar que é prudente dar a certeza do mesmo por moi probable.
E disto vou dar ó enigma: que pode suceder nun xurado que mova ós seus membros a complicar ata o indicible o que, de primeiras, se presentaba coma unha solución máis sinxela? Os fallos de moitos que avaliaron obras miñas téñenme deixado, por comparación coa premiada, estupefacto, incapaz de comprender os mecanismos dos seus caletres nunha situación que mal se podería cualificar de límite, nin sequera de moi transcendente.
Os xurados son, nestas ocasións, un bo exemplo da tendencia humana. Abundan no mundo

mércores, 1 de xuño de 2016

A urxencia do bañista


Disque hai un concelleiro en Barcelona de costumes excepcionais. Josep Garganté chegou o outro día a un pleno vestindo bañador. É unha das súas particularidades máis inocuas, se se pensa que lle ten dito a algún sindicalista ó seu xuízo pouco ardoroso na reivindicación que "sabía onde vivía"; quen coñeza o terreo amosará unha miga de comprensión. É definido por algúns coñecidos coma "bipolar" en sentido non literal: o seu temperamento cambiante pasa da caricia á labazada en función do día que teña.
Detalles coma o do bañador sempre me deron que pensar. É máis ou menos adiviñable a intención do protagonista, pero algo que adoita pasar desapercibido é o que significa o feito da realización dese acto: unha ausencia total de vergonza, dito sen reprobación, ou ben unha enorme resistencia mental. Se esta fose motivada por algo distinto da irreflexividade, obrigado sería recoñecerlle certo mérito. Algunhas nais, antes, aconsellaban a súas fillas saír da casa coa roupa ben limpa por se as atropela un coche. Do mesmo xeito, e sen desexarllo en absoluto, daría unha estraña estampa unha persoa vestida cun bañador sacada a ombros do pleno dun concello polo persoal sanitario logo de padecer algún tipo de indisposición, por exemplo: ou ter morto alí mesmo. Cando coidamos estar a perseguir unha boa causa, ou só facer o que é mellor, non reparamos nas voltas que pode dar o azar, nos camiños nos que podemos rematar. Sacrificamos a dignidade, ou ben cargamos a tumba aberta porque ignoramos o que tal cousa é. Dito sen acritude. Con certa turbación.